(Baonghean) - Ngày 1/8/2014, Báo Nghệ An nhận được 9 đơn khiếu nại ký tên và có số điện thoại của các ông, bà: Võ Ngọc Cương, 67 tuổi; Nguyễn Thị Mỹ, 65 tuổi; Phạm Ngọc Mai, 70 tuổi; Trần Đình Minh, 71 tuổi; Nguyễn Ngọc Hùng, 65 tuổi; Nguyễn Trường Sơn, 67 tuổi; Trần Trung, 70 tuổi ở khối 10 và Nguyễn Duy Trân - 71 tuổi ở khối 7; Nguyễn Đình Lý, 74 tuổi ở khối 13, cùng trú ở phường Trường Thi (TP. Vinh). Đơn được đánh máy, nhân ra nhiều bản, cùng một nội dung, chỉ khác ở người điền tên và phần chữ ký. Nội dung như sau: 
 
“Sau khi đọc phóng sự trên báo Nghệ An ngày 14,15,16,19,20 tháng 5/2014: “Hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân”. Hồi âm “Xung quanh bài: Khắc phục ô nhiễm môi trường ở Công ty CP Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh” ngày 5/6/2014 của phóng viên “P.N.M-BNA”. Công văn 278/BBT-BNA ngày 5/6/2014 gửi ông Phạm Ngọc Mai. Tôi thấy: Báo đăng tin không đúng: Việc nhà máy bia gây ô nhiễm nghiêm trọng nhiều năm nay là có thực; đấu tranh bảo vệ môi trường là việc làm chính đáng của người dân; hình thức chỉ góp ý trong hội nghị, kiến nghị gửi nhà máy, các cơ quan chức năng yêu cầu xử lý theo pháp luật, chuyển nhà máy ra khỏi khu dân cư theo quy hoạch xây dựng thành phố, chủ trương của tỉnh. Vậy mà Báo Nghệ An đánh giá “người dân cực đoan”, “Bắt chẹt doanh nghiệp”, “Gây sức ép với chính quyền”, “Di chuyển nhà máy cho đã cơn giận”,  “Không ưa thì dưa có dòi”… 
 
Để phục vụ ý đồ trên, Báo tiếp tục đưa tin: “Năm 2013… người dân bức xúc gửi đơn thư khiếu kiện khắp nơi, mang băng rôn khẩu hiệu gây sức ép với chính quyền địa phương, yêu cầu công ty ngừng sản xuất, di chuyển nhà máy”, “tuy nhiên những thiện chí và nỗ lực của công ty không được một số người dân khối 10 ghi nhận và thậm chí trước Tết Nguyên đán 2014 còn lấp mương ngăn không cho công ty xả thải nguồn nước ra mương số 3”. Tôi khẳng định những thông tin báo đăng tải ở trên là không đúng sự thật. 
 
Tôi thấy những thông tin sai trái trên làm xúc phạm danh dự, tình cảm, truyền thống văn hóa cộng đồng dân cư, ảnh hưởng tới quan hệ giữa người dân với chính quyền, doanh nghiệp. Vậy kính đề nghị các cơ quan chức năng giúp đỡ, giải quyết theo đúng quy định của pháp luật”.
 
Nội dung đơn khiếu nại của các cá nhân ký tên lần này cơ bản giống nội dung đơn do ông Phạm Ngọc Mai - Phó Bí thư chi bộ, khối trưởng ký thay mặt bà con khối 10, phường Trường Thi, TP Vinh gửi Báo Nghệ An ngày 2/6/2014. Những vấn đề này đã được Báo Nghệ An trả lời, đăng công khai trên trang 1, số ra ngày 5/6/2014 và có Công văn số 278/BBT-BNA ngày 5/6/2014 trả lời ông Phạm Ngọc Mai nên Báo Nghệ An không nhắc lại nữa. 
 
Về một số dấu hiệu bất thường của các đơn khiếu nại, quan điểm của Báo Nghệ An như sau:
 
Thứ nhất, các đơn đều là mẫu đánh máy soạn sẵn được in ra với nội dung giống hệt nhau. Chưa nói đến nội dung trong đơn đúng hay sai mà việc một cá nhân hoặc một nhóm người, trong đó có cán bộ, đảng viên soạn đơn khiếu nại theo mẫu, in sao, nhân bản lên cho người khác ký là có dấu hiệu của việc lợi dụng quyền tự do, dân chủ, vi phạm những điều đảng viên không được làm, trái với Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, có dấu hiệu của “Tội phá hoại chính sách đoàn kết” được quy định tại Điều 87, Bộ luật hình sự.
 
Thứ hai, bản thân ông Phạm Ngọc Mai - Khối trưởng khối 10, phường Trường Thi (Thành phố Vinh) ngày 11/6/2014, đã ký đơn đề thay mặt cán bộ, đảng viên khối 10 “Kiến nghị Báo Nghệ An tổ chức đối thoại trực tiếp, công khai giữa BBT, nhóm phóng viên với nhân dân vùng ô nhiễm và các cơ quan hữu quan để làm sáng tỏ những vấn đề mà cộng đồng dân cư, chính quyền và doanh nghiệp quan tâm tìm sự đồng thuận”. Trân trọng ý kiến của công dân và cũng mong muốn tiếp tục làm rõ vấn đề, tạo sự thống nhất, Báo Nghệ An đã có giấy mời các cấp, ngành liên quan cũng như cá nhân ông Phạm Ngọc Mai dự buổi đối thoại vào lúc 2 giờ chiều ngày 24/6/2014 như ông yêu cầu. Tuy nhiên, khi các công việc tổ chức cho buổi đối thoại đã sẵn sàng thì ông Mai lại viện lý do “không thể đại diện cho cán bộ, đảng viên, nhân dân khối 10 đi dự đối thoại”. Nay ông lại tiếp tục gửi đơn khiếu nại “y sao bản chính” cùng với 8 lá đơn khác là nhằm mục đích gì? 

Đối với ông Võ Ngọc Cương - Bí thư Chi bộ khối 10, Báo Nghệ An lấy làm khó hiểu, bởi ngay sau khi đăng loạt bài 5 kỳ: “Khắc phục ô nhiễm môi trường ở Công ty CP Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh: Hài hòa lợi ích giữa người dân và doanh nghiệp”, trao đổi với phóng viên Báo Nghệ An, ông Võ Ngọc Cương đã khẳng định: “5 số báo tôi đã đưa lại nhà văn hóa cho cán bộ, đảng viên và người dân quan tâm xem. Tinh thần chung Báo Nghệ An phản ánh vừa phải, trung hòa, không nghiêng về bên nào. Người dân chỉ băn khoăn một chút ở tít: “Hài hòa giữa lợi ích doanh nghiệp và người dân”, nếu nói lợi ích của người dân cả tỉnh thì đúng chứ người dân khối 10 chúng tôi chẳng có lợi ích gì cả? Quan điểm của tôi, nếu nhà máy bia làm được như ở bài cuối cùng trong loạt bài 5 kỳ mà Báo Nghệ An nêu cũng như lời hứa của ông Hoàng Lâm Hòa - Giám đốc Công ty cổ phần bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh tại buổi đối thoại ngày 25 tháng 2 thì không vấn đề gì….”. Ý kiến này đã được đăng tải trên báo Nghệ An số ra ngày 27/5/2014 và ông đã không có ý kiến gì. Vậy lý do nào mà lần này ông Võ Ngọc Cương lại ký vào đơn khiếu nại cho rằng Báo Nghệ An “đăng tin không đúng sự thật”?
 
Cuối cùng, Báo Nghệ An một lần nữa khẳng định những thông tin báo đăng trong loạt bài 5 kỳ: “Khắc phục ô nhiễm môi trường ở Công ty CP Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh: Hài hòa lợi ích giữa người dân và doanh nghiệp” là chân thực, khách quan, có căn cứ trên cơ sở điều tra, tìm hiểu, thu thập thông tin từ nhiều phía, nhiều chiều. Trong quá trình điều tra, thu thập thông tin, Báo Nghệ An nhận thấy cá biệt có người dân, trong đó có cả cán bộ khối 10, phường Trường Thi, TP. Vinh có những việc làm và hành động trái với chức năng, quyền hạn. Số ít người này hay bắt bẻ câu chữ trong các văn bản của các cơ quan chức năng, nhưng lại tự cho mình có quyền phát ngôn bừa bãi, như: “Yêu cầu bí thư, khối trưởng, tổ trưởng tổ dân cư các khối ký trước, người dân thấy cán bộ ký cũng sẽ ký theo…”, “Người dân nói phải gọi tôi là anh hùng…”, “Chúng tôi sẽ củng cố lực lượng, tạo tình thế, tìm thời cơ, sắp tới là đại hội đảng các cấp chúng tôi đưa vấn đề này ra chắc chắn sẽ có điểm nóng chính trị. Làm cách mạng phải có thời cơ, hiện nay mới tạo tình thế (báo chí vào cuộc cũng chỉ mới là tình thế) chứ chưa có thời cơ. Thời cơ chính là đại hội đảng các cấp...”.  
 
Trong loạt bài 5 kỳ, Báo Nghệ An đã khẳng định việc gây ô nhiễm môi trường tại nhiều thời điểm của Công ty cổ phần Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt cộng đồng dân cư là có thật và việc người dân yêu cầu đảm bảo môi trường sống trong lành là hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, từ cuối tháng 5/2013 và nhất là sau cuộc đối thoại ngày 25/2/2014, Công ty Cổ phần bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh đã có nhiều nỗ lực để triển khai các giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường theo Công văn số 1836 ngày 1/4/2014 của UBND tỉnh Nghệ An. Tại thời điểm chiều 16/6/2014, đoàn công tác của Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài Nguyên - Môi trường) kiểm tra tiến độ khắc phục ô nhiễm môi trường của Công ty cổ phần Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh cho thấy, công ty đã hoàn thành cơ bản các hạng mục theo yêu cầu của Công văn 1836 của UBND tỉnh, như: xây dựng bể mới lắng cặn dung tích 360m3; bể chứa đối chứng; làm kín toàn bộ khu vực bể yếm khí để chống phát tán mùi từ hệ thống xử lý nước; gia kín nhà lò hơi phía gần khu dân cư để hạn chế tiếng ồn; xây tường bao khu vực đặt máy thổi khí hệ thống xử lý nước. Ngoài ra, công ty còn chủ động triển khai một số giải pháp khác như lắp đặt thêm hệ thống hút, xử lý mùi, xây dựng hệ thống thu gom nước thải tách biệt với nước mưa; cải tạo, mở rộng nâng cấp hệ thống xử lý nước thải; bổ sung cây xanh trong khuôn viên nhà máy, cải tạo nâng cấp kho chứa chất thải rắn thông thường và chất thải nguy hại. Riêng hạng mục lắp đặt và vận hành hệ thống quan trắc tự động (thiết bị giám sát oline nước thải) chậm so với tiến độ UBND tỉnh giao (hoàn thành trước ngày 15/6) thì đến ngày 28 tháng 6 công ty đã lắp đặt xong và đưa vào vận hành, chạy thử nghiệm. 
 
Báo cáo Kết quả giám sát công tác bảo vệ môi trường tại Nhà máy bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh của tổ giám sát (UBND Thành phố Vinh) ngày 14/7/2014 cũng đã khẳng định: “Về cơ bản Công ty CP Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh đã thực hiện các công trình xử lý môi trường theo đúng chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 1836/UBND-TN ngày 1/4/2014… Về mặt cảm quan cho thấy các tác động môi trường, ảnh hưởng đến khu dân cư xung quanh đã được hạn chế, giảm thiểu”. Các công việc khác, như xây dựng tuyến đường điện riêng phục vụ cho nhà máy để đảm bảo trong trường hợp mất điện không để tiếng ồn của máy phát điện ảnh hưởng đến dân cư xung quanh đang được công ty tiến hành các bước thiết kế và thẩm định dự toán. Đến nay, tuyến mương dài hơn 100m từ bờ rào Công ty cổ phần Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh đến cống đường An Dương Vương được UBND TP. Vinh chỉ đạo thi công đã cơ bản được đậy nắp, đoạn còn lại thuộc Dự án WB đang được thiết kế.  
 
Trong những ngày gần đây, qua quá trình tìm hiểu, phóng viên Báo Nghệ An cũng đã ghi nhận được nhiều ý kiến của người dân, trong đó có người dân khối 10, phường Trường Thi phấn khởi, đánh giá cao những nỗ lực của Công ty CP Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh và chính quyền TP. Vinh trong việc khắc phục ô nhiễm môi trường.
 
Báo Nghệ An từ trước tới nay vẫn nhất quán quan điểm đối với vấn đề ô nhiễm môi trường tại Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh là: Doanh nghiệp đã sản xuất, kinh doanh trên địa bàn dân cư thì phải đảm bảo môi trường sống cho người dân, thực hiện đúng các quy định của pháp luật về môi trường. Đây là nhiệm vụ “sống còn” của doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải có trách nhiệm tham gia các hoạt động an sinh xã hội, góp phần ổn định tình hình KT-XH tại địa phương nói riêng, tỉnh Nghệ An nói chung. Ngược lại, người dân cũng cần chia sẻ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động ổn định và phát triển bền vững. Doanh nghiệp phát triển, hoàn thành các nghĩa vụ về ngân sách thì tỉnh mới có sự bứt phá để đi lên, tỉnh giàu mạnh thì cuộc sống của nhân dân, các quyền lợi của người dân, trong đó có quyền được bảo vệ về sức khoẻ, được sống trong môi trường an toàn mới được đảm bảo. Cần phải nhất quán một tư duy và quan điểm lợi ích của Nhà nước, của doanh nghiệp cũng chính là lợi ích của nhân dân.
 
Hiện nay, nhóm phóng viên Báo Nghệ An vẫn đang tiếp tục theo dõi tình hình khắc phục ô nhiễm môi trường của Nhà máy Bia Sài Gòn - Nghệ Tĩnh cũng như thu thập ý kiến trái chiều từ cộng đồng dân cư để kịp thời phản ánh trước công luận. Báo cũng đề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc làm rõ hành vi in sao đơn khiếu nại gửi các cấp, ngành vi phạm pháp luật đang diễn ra trên địa bàn phường Trường Thi (TP. Vinh) để có biện pháp xử lý và sẵn sàng cung cấp mọi hồ sơ, tài liệu, băng ghi âm, ghi hình thu thập được trong quá trình điều tra khi các cơ quan chức năng yêu cầu.